Belangrijk om te weten is dat heel veel van je boosheid niets te maken heeft met het gedrag van je kind, maar met hoe jij over dat gedrag denkt. En die gedachten hangen samen met jouw eigen opvoedingsgeschiedenis, met jouw verwachtingen naar je kind toe en met je eigen draagkracht van dat moment. Ik geef een aantal voorbeelden om dit te verduidelijken!
Hoe jij over gedrag denkt
Wat betreft je opvoedingsgeschiedenis: dat gaat over wat je van thuis uit bewust of onbewust hebt meegekregen. Misschien werd tegenspreken bij jou thuis vroeger absoluut niet getolereerd en heb je het nu dus heel moeilijk met je kleuter in de nee-fase. Of jullie hadden vroeger thuis heel weinig en kan het nu dus absoluut niet verdragen wanneer je kinderen nieuwe spullen of een leuke uitstap vanzelfsprekend vinden of er niet ontzettend dankbaar voor zijn. Of angst werd als teken van zwakte gezien en dat maakt dat je het nu vervelend vindt wanneer je kind angstig is. Dat zijn dan dingen die bij jou vaak instant boosheid triggeren. Hier bij stilstaan en er bewust mee omgaan kan dus heel helpend zijn om meer zicht te krijgen op en controle te krijgen over je boosheid.
Bij je verwachtingen is de vraag vooral: zijn die leeftijdsadequaat? Onrealistische verwachtingen zijn een enorme bron van frustratie voor jou én voor je kind. Bijvoorbeeld: je hebt je peuter al meermaals gezegd dat die niet met de aarde uit de bloempot mag spelen, en toch doet die dat telkens opnieuw. Dan kan je denken: “Hij doet het erom! Hij weet het goed genoeg. Hij staat me gewoon uit te dagen.” En dan word je natuurlijk boos. Of je kan ook denken: “Hij weet misschien wel dat het niet mag, maar hij zit in een fase waarin hij grenzen aan het aftasten is én hij heeft daarnaast ook nog niet dezelfde impulscontrole als een volwassene. Misschien moet ik die bloempot maar gewoon even buiten zijn bereik zetten.” Dat is een veel juistere interpretatie van het gedrag van je kind en roept natuurlijk veel minder heftige gevoelens op. Sta er dus regelmatig eens bij stil wat je van je kind verwacht en of dit wel een realistische verwachting is. Het moeilijke daarbij is dat jouw verwachting de ene dag realistisch kan zijn en de andere dag weer niet. Bijvoorbeeld: wanneer je kind goedgehumeurd en energiek is lukt het prima om huiswerk zelfstandig te maken, maar wanneer je kind heel moe en hongerig is lukt dat misschien niet. Dat maakt het minder evident en maakt dat je hier regelmatig bewust bij stil zal moeten staan.
Je eigen draagkracht dan, dat is misschien iets meer voor de hand liggend: de ene keer kan je het prima verdragen wanneer je kind voor het slapengaan opeens heel druk en gek begint te doen en vind je het net een fijn momentje om nog even samen te zijn voor je kind naar bed gaat, de andere keer ben je zelf gewoon heel moe en wil je dat je kind zo snel mogelijk gaat slapen zodat jij rust hebt. De kans is natuurlijk groot dat je in het laatste geval meer frustratie en boosheid zal ervaren dan in het eerste.
Het is dus zeker een goed idee om eens stil te staan bij welke gedachten en gevoelens het gedrag van je kind bij je oproepen. Waar komen die gedachten vandaan? En zijn ze wel juist? En zeker ook te kijken: hoe zit het met mijn eigen draagkracht? Moet ik misschien wat meer voor mezelf zorgen doorheen de dag? Moet ik wat meer rust inbouwen of dingen doen die me energie geven?
Wat doe je dan best wanneer je boosheid voelt?
Weet dat jij een rolmodel bent voor je kinderen. Kinderen leren veel meer door te observeren wat jij doet dan door te luisteren naar wat je zegt dat ze moeten doen. Vraag je dus vooral af: wat wil ik mijn kind meegeven over omgaan met boosheid? Wat wil ik dat mijn kind doet wanneer hij of zij boosheid voelt? En pas dat dan toe!
Dat is dan bijvoorbeeld even pauzeren en iets zeggen als “Goh Ik voel dat ik boos aan het worden ben. Ik ga even tot 10 tellen en rustig in en uit-ademen zodat dat gevoel een beetje kan zakken. Wil je met me meedoen?” Nadien kan je ook nog iets zeggen over wat maakte dat je je zo boos begon te voelen: “Ik merk dat ik al 5 keer heb gevraagd om je pyjama aan te trekken en als dat dan niet gebeurt vind ik dat heel vervelend. Hoe zouden we dit kunnen oplossen?” Natuurlijk is dat laatste afhankelijk van de leeftijd van je kind.
Uiteraard zal dit niet altijd lukken. Dat is heel normaal! Wij ouders zijn ook maar mensen en we hebben vaak een hele hoop op ons bord waardoor het allesbehalve evident is om rustig te blijven. Dus soms zal er al eens geroepen worden, of zal je reageren op een manier waar je niet zo blij mee bent. Is dan alles verloren? Gelukkig niet, want het geeft je de kans om model te staan voor nog iets heel anders, namelijk: je verontschuldigen!
Daar leert je kind zoveel uit: hij leert: ik ben niet de enige met gevoelens, ik ben niet de enige die soms overspoeld wordt door mijn gevoelens, ik ben niet de enige die soms dingen doet waar hij spijt van heeft én hij leert dat je je kan verontschuldigen en het weer goed kan maken.
Bekijk je boosheid dus vooral als een leerkans:
1) een kans om meer te leren over jezelf: wat zijn mijn triggers? Hoe denk ik eigenlijk over gedrag? Welke gevoelens roepen dit gedrag bij mij op? Zijn mijn verwachtingen realistisch? Hoe zit het met mijn eigen behoeften en draagkracht?
2) En ook een kans om je kind iets te leren: ofwel hoe je op een goede manier om kan gaan met boosheid, ofwel hoe je op een goede manier je verontschuldigingen aanbiedt en hoe je een breuk kan herstellen. Idealiter ga je voor een balans van minimum 50% van de tijd het eerste natuurlijk. Merk je dat je bijna niets anders doet dan je verontschuldigingen aanbieden? Dan is het tijd om eens te kijken naar je eigen noden en behoeften en daarmee aan de slag te gaan!
